Λίγα λόγια για τη Φυσική Αγωγή

 

 

Με τη νομοθέτηση της Φυσικής Αγωγής (Φ.Α.) στην Α' βάθμια εκπ/ση, αναδύθηκε το ζήτημα του καθορισμού των στόχων της σ' αυτή τη βαθμίδα του σχολείου, αλλά και γενικότερα επανακαθορισμού του ρόλου της στην κοινωνία. Τον προβληματισμό αυτό, τον έθεσαν οι ίδιοι/ες οι γυμναστές/στριες, σαν αποτέλεσμα της ανώμαλης προσγείωσής τους στο σεληνιακό τοπίο της εκπαίδευσης. Το πρόβλημα όμως των κατευθύνσεων της Φ.Α. στο σχολείο και την κοινωνία δεν είναι ξέχωρο απ' το συνολικό πρόβλημα προσαναντολισμού της Παιδείας. Κι αυτό σημαίνει πως δεν γίνεται να μιλήσουμε για το ένα χωρίς να λάβουμε υπ' όψη το άλλο. Παρ' όλα αυτά πρέπει να πούμε πως υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο την κατανόηση του έργου της Φ.Α. στο σχολείο και δημιουργούν επιπλέον σύγχυση.

 

Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΥΓΕΙΑ ;

Ένας απ' αυτούς, είναι η άποψη που έχει για τον Αθλητισμό η ίδια η κοινωνία, δηλαδή ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, ο γονιός. Αυτή η άποψη, είναι προϊόν ενός και μοναδικού κυρίαρχου μοντέλου που μας επιβλήθηκε.. Και αυτό το μοντέλο είναι ο ανταγωνιστικός πρωταθλητισμός, που σαν αναπαραγόμενο θέαμα, λειτουργεί αλλοτριωτικά στον άνθρωπο και διαβρωτικά πάνω στον κοινωνικό ιστό. Οι αξίες του κυρίαρχου μοντέλου αθλητισμού έχουν φυσικά κάποιο περιτύλιγμα. Περιβάλλονται από ανούσια αναμασήματα αρχαίων ρητών, υποκριτικά ευχολόγια. (Όχι βία στα γήπεδα, όχι στα ναρκωτικά, ΝΑΙ στον αθλητισμό κ.λ.π.) και "αθλητικά ιδεώδη" (όπως η Ολυμπιακή φάμπρικα του "βρώμικου" βαρώνου ντε Κουμπερτέν και του Ολυμπιακού Κινήματος των "Αθάνατων", βασιλέων, κόμητων, βαρώνων και λοιπών ευγενών δωροληπτών). Οι αξίες λοιπόν αυτές, δεν είναι διαφορετικές από αυτές της αγοράς. Ο Αθλητισμός σήμερα είναι ένα πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας όπου επικρατούν οι πιο άγριοι νόμοι της αγοράς. Κυνήγι της μέγιστης απόδοσης, επίτευξη με κάθε μέσο της νίκης, άμεση ρευστοποίηση του αποτελέσματος, "επιβίωση" μόνο του δυνατού, όλα τα μεγέθη είναι μετρήσιμα (ρεκόρ, σκορ, εισιτήρια, τηλεθέαση) ώστε να υπάρχει κοστολόγηση και ανάλυση κέρδους και ζημίας, για την καλύτερη τυποποίηση του εμπορεύσιμου προϊόντος. 

Συνεπώς σήμερα ο Αθλητισμός

"εκπαιδεύει" την κοινωνία "διά βίου", στον άκρατο ατομικισμό και ιδιώτευση, 

μετατρέπει τη συλλογικότητα σε ομαδοποίηση,

διαστρεβλώνει την πρωταρχική ανάγκη του ανθρώπου για παιχνίδι σε αγώνα για την υπεροχή του εγώ.

Η εξιδανίκευση του ατομισμού μετατρέπει τη Φ.Α. σε λατρεία του σώματος και της ομορφιάς. 
Την περιορίζει σε ένα στείρο, μονοδιάστατο υγειινισμό που επικεντρώνει στα σωματικά χαρακτηριστικά ανοίγοντας παράλληλα μια καινούρια αγορά με προϊόν την "υγεία" (body line, γυμναστήρια, body-building κλπ.)

 

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

 Όμως υπάρχει και η άλλη άποψη. Αυτή που θέλει τη Φ.Α. και την Παιδεία συνδεμένη με τις ανάγκες της κοινωνίας των ελεύθερων ανθρώπων. Η Φ.Α. είναι πρώτα απ' όλα Αγωγή. Αποτελεί ένα φοβερά πολυσύνθετο παιδαγωγικό εργαλείο που διαμορφώνει αντιλήψεις, συμπεριφορές αλλά και σωματικές προσαρμογές με τις προεκτάσεις τους. Πιστεύουμε πως η Φ.Α. στο σχολείο έχει στόχο να δημιουργήσει υγιή άτομα με ανεπτυγμένες νοητικές, κινητικές και κοινωνικές δεξιότητες, με ευρεία αντίληψη και κριτική σκέψη. Άτομα που πιστεύουν στην επικοινωνία και λειτουργούν το ίδιο καλά μόνα τους όσο και ενταγμένα στην ομάδα, που αναπτύσσουν πρωτοβουλίες αλλά και τη φαντασία τους, που σέβονται το διαφορετικό, που πιστεύουν στο σύνολο και στην οργάνωση των αναγκών τους. 

 

ΜΥΘΟΙ...

Ένα άλλο στοιχείο που δυσκολεύει το έργο της Φ.Α. στην εκπαίδευση σήμερα είναι μια σειρά από παρεξηγήσεις και μύθους που διαμορφώθηκαν σαν αποτέλεσμα μιας γενικότερης άγνοιας πάνω στο αντικείμενο και με ευθύνη των γυμναστών/στριών που δεν άρθρωσαν ένα διαφορετικό λόγο. Αυτές όμως οι παρεξηγήσεις αποδυναμώνουν τη δυναμική της Φ.Α. με αποτέλεσμα να θεωρείται ένα απλώς ψυχαγωγικό μάθημα. 

Έτσι δημιουργήθηκε ο μύθος του γυμναστή-κηφήνα που διεκπεραιώνει μια εύκολη δουλειά. Ψάχνοντας λοιπόν να του δώσουν κάποιο "ενεργότερο" ρόλο στη ζωή του σχολείου, τον έχρισαν γυμναστή - επιστάτη ή πιο ωμά γυμναστή - μαντρόσκυλο (όπως τον βιώσαμε τη δεκαετία του '70) που βάζει τα παιδιά στη γραμμή με τη σφυρίχτρα, επιβλέπει τις τουαλέτες για να συλλάβει τους καπνιστές, οργανώνει αγέρωχα τμήματα παρελάσεων και παρουσιάζει το "έργο" του σε μία παράσταση με αισθητική τσίρκου στο τέλος της χρονιάς. Υπάρχει και η σύγχρονη εκδοχή του γυμναστή-κηφήνα, που είναι η εκδοχή του high-γυμναστή, που κυκλοφορεί στο σχολείο στυλάτος και αστραφτερός, αμέτοχος στον προβληματισμό για την εκπαιδευτική λειτουργία, δηλαδή του εν προεκτάσει "βλάκα".

 

...ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ 

Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική. Οι γυμναστές/στριες στην Α'βαθμια εκπ/ση καλούνται, με ελλειπείς - λόγω προσανατολισμού των σπουδών - μεθοδολογικές γνώσεις ,για τις συγκεκριμένες ηλικίες (6-12 ετών) να παράγουν εκπαιδευτικό έργο, κάτω από τραγικές κατά κανόνα συνθήκες.

Εκτεθειμένοι μονίμως σε όλες τις καιρικές συνθήκες, χωρίς υλικοτεχνική υποδομή, προσπαθούν να λειτουργήσουν παιδαγωγικά, μέσα από παρεξηγημένα γνωστικά αντικείμενα, πάνω σε ΟΛΑ τα παιδιά και των δύο σχολείων που δουλεύουν μέσα σε ελάχιστα χρονικά περιθώρια (2 σαραντάλεπτα την εβδομάδα). 

Αν σ' αυτά προσθέσουμε την ιδιαιτερότητα του μαθήματος της Φ.Α., με την χαλαρότερη πειθαρχία λόγω της ψυχαγωγικής του διάστασης και της διάθεσης των παιδιών για εκτόνωση από την εξαντλητική εντατικοποίηση της μάθησης (φροντιστήρια, γλώσσες, κυνήγι βαθμού) και αν δούμε και την φυσική κόπωση που προκαλεί το μάθημα (εξάωρο στην αυλή) γίνεται αντιληπτό πως το έργο του/της γυμναστή/στριας είναι πολύ δύσκολο. Οι περί του αντιθέτου απόψεις, είναι προκαταλήψεις που ισοπεδώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία, επιτρέπουν διακρίσεις και της αφαιρούν την πολυμορφία (καταργώντας μαθήματα όπως τα καλλιτεχνικά ή η μουσική).

Οι άνθρωποι με τις φόρμες

ΕπιστροφήΕπιστροφή