ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ
ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΕΣ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
|
|
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ
ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΕΣ |
|
Επικοινωνία:
|
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ
Αντιρατσιστική εκπαίδευση
και παιδαγωγική ελευθερία
Βλέπεις, είπε, είναι οι Άλλοι και δε γίνεται Αυτοί χωρίς Εσένα και δε γίνεται μ` αυτούς χωρίς, Εσύ Βλέπεις, είπε, είναι οι Άλλοι και ανάγκη πάσα να τους αντικρίσεις η μορφή σου αν θέλεις ανεξάλειπτη να `ναι και να μείνει αυτή. (Οδυσσέα Ελύτη: Άξιον Εστί)
Ένα χρόνο μετά την επίθεση που δέχτηκε ο σύλλογος διδασκόντων και η πρώην διευθύντρια του 132ου Δημ. Σχολείου για τις παιδαγωγικές τους δράσεις και την αντίδραση που ακολούθησε, τα ερωτήματα παραμένουν πιεστικά. Μαζί παραμένουν ανοιχτά μια σειρά ζητήματα που αφορούν συνολικά στο ρόλο του σχολείου στις νέες συνθήκες που σχετίζονται με την είσοδο μεγάλου αριθμού αλλόγλωσσων μαθητών στο σχολείο αλλά και τα ζητήματα που αφορούν στο ρόλο του συλλόγου διδασκόντων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων ανεξάρτητων από το γραφειοκρατικό έλεγχο, αυτό δηλαδή που έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε παιδαγωγική ελευθερία.
Η περίπτωση του 132
Πρόκειται για ένα σχολείο στο κέντρο της Αθήνας με μεγάλο ποσοστό αλλόγλωσσων μαθητών και ιδιαίτερα οξυμένα προβλήματα. Ο σύλλογος διδασκόντων προσπάθησε να βρει λύσεις στα προβλήματα αυτά και διεκδίκησε την εφαρμογή τους. Λύσεις που να βάζουν στο κέντρο τα παιδιά, να σέβονται τη διαφορετικότητά τους, τη μητρική τους γλώσσα, τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Απλά πράγματα και αυτονόητα; Όχι ακριβώς.
Η επίθεση της διοίκησης: Επιστροφή στην «κανονικότητα»
«Εγώ ως υφυπουργός είμαι εδώ για να τηρώ τους νόμους». Αλ. Λυκουρέντζος, υφυπουργός Παιδείας
Η διοίκηση ενοχλήθηκε από το σχολείο. Δεν επέλεξε όμως αρχικά την ανοιχτή σύγκρουση με το αυτονόητο. Χρησιμοποίησε τη συνέντευξη στις κρίσεις των στελεχών για να απομακρύνει τη διευθύντρια και στη συνέχεια απαίτησε το πάγωμα όλων των δραστηριοτήτων που αποτέλεσαν την ιδιαιτερότητα του σχολείου. Όμως το σχολείο συνέχισε να ενοχλεί. Κυρίως με την αντίδραση που ξεκίνησε και πήρε τα χαρακτηριστικά κινήματος συμπαράστασης. Ακολούθησε ένας πόλεμος λάσπης που κινήθηκε από ένα λαϊκισμό του τύπου το σχολείο είναι ελιτίστικο και θέλει να ξεχωρίζει μέχρι του σημείου να κατηγορηθούν οι δάσκαλοι για αντεθνική δράση, σενάριο που ανέλαβε να διακινήσει ο νέος διευθυντής! Όμως και αυτή η μεθόδευση έπεσε στο κενό. Η συζήτηση ξανανοίγει και μπαίνουν επιτακτικά ερωτήματα: Γιατί στοχοποιήθηκε το συγκεκριμένο σχολείο, εφόσον δεν εφάρμοσε τίποτε περισσότερο από τα αυτονόητα; Πώς φτάσαμε σε κίτρινα και ακροδεξιά δημοσιεύματα, σε ανοιχτές ρατσιστικές δηλώσεις στελεχών; Πού πήγε η ρητορεία για την ένταξη, τη διαπολιτισμική εκπαίδευση; Πώς έφτασε ένα φαινομενικά απλό παιδαγωγικό ζήτημα να αποκτήσει τέτοια δημοσιότητα, να συζητηθεί στη βουλή, να προκαλέσει τοποθετήσεις ομοσπονδιών και συλλόγων; Γιατί τελικά ενόχλησε τόσο πολύ το σχολείο κι έπρεπε να χαθεί από τον εκπαιδευτικό χάρτη; Είναι μια μεμονωμένη περίπτωση ή αφορά το εκπαιδευτικό κίνημα και με ποιο τρόπο;
Διαπολιτισμική ρητορεία – Νεοσυντηρητική εκπ/κή πολιτική Αποδεικνύεται πως τα ωραία μεγάλα λόγια για ένταξη όλων των παιδιών στο σχολείο, όταν μένουν στο διακηρυκτικό επίπεδο είναι ακίνδυνα και γι` αυτό ευπρόσδεκτα. Όταν όμως γίνονται συγκεκριμένες εκπαιδευτικές δράσεις με κέντρο τις ανάγκες των παιδιών και με βάση το σχεδιασμό του συλλόγου διδασκόντων και όχι υπό τον έλεγχο «ειδικών» γραφείων του υπουργείου, το πράγμα αλλάζει. Πόσο μάλλον όταν στον επίσημο λόγο και στις επιλογές της κυβέρνησης βλέπουμε μια σαφή νεοσυντηρητική στροφή. Οι συνθήκες της νέας φτώχειας και του αποκλεισμού όλο και περισσότερων ομάδων, δημιουργούν την αναγκαιότητα κατασκευής αποδιοπομπαίων τράγων που θα ευθύνονται για όλα τα δεινά. Όσο συμβαίνει αυτό τόσο η αντιρατσιστική εκπαίδευση, ενώ θα γίνεται όλο και πιο απαραίτητη, θα υποχωρεί απέναντι στο ρατσιστικό λόγο. Είναι αμφίβολο αν η σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΠΘ με τη συντηρητική στροφή στις αξίες και τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης που προσπαθεί να επιβάλλει, μπορεί να εννοήσει στοιχειωδώς τη σημασία της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και να στηρίξει ανάλογες πολιτικές. Ο έλεγχος της εκπαιδευτικής πράξης
«…η ελληνική πολιτεία δεν επιτρέπει και ορθώς δεν επιτρέπει στον οποιονδήποτε κρατικό λειτουργό να αυτενεργεί, να δημιουργεί κατά την κρίση του, να χρησιμοποιεί κρατικές δομές, σχολικές μονάδες για να αναπτύξει τις δικές του πρωτοβουλίες όπως εκείνος το θεωρεί καλύτερο». Αλ. Λυκουρέντζος
Ενοχλεί ένα σχολείο όταν σχεδιάζει και παίρνει πρωτοβουλίες, ενάντια στις διακρίσεις και τον κοινωνικό αποκλεισμό στηριγμένο στη συλλογική δράση του συλλόγου διδασκόντων. Ξεφεύγει από τον απόλυτο έλεγχο του υπουργείου, από το νεοσυντηρητικό του σχεδιασμό για το σχολείο της νέας τάξης. Οι πρωτοβουλίες είναι αποδεκτές μόνο όταν αφορούν την είσοδο ιδιωτών, την αναζήτηση χορηγών. Δεν είναι αποδεκτές όταν αφορούν την ισότιμη ένταξη των παιδιών, όταν απαντούν στα προβλήματα των παιδιών των μεταναστών, όταν εμπνέουν τη δημιουργική διάθεση των δασκάλων. Καταρρίπτονται πανηγυρικά και οι ισχυρισμοί ότι υπάρχει η θέληση από το υπουργείο να γίνονται πράγματα στα σχολεία, αλλά οι δάσκαλοι δεν παίρνουν πρωτοβουλίες, είναι βολεμένοι και διάφορα τέτοια που τώρα φαίνονται για γέλια. Αξιολόγηση Ένα άλλο ζήτημα που αναδεικνύει η υπόθεση του 132 και οι επίσημες τοποθετήσεις γύρω από αυτό, είναι και το ζήτημα της αξιολόγησης. Τι αναδεικνύεται; Κατ` αρχήν είναι μύθος το ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κανένας έλεγχος σ` όσα γίνονται μέσα στα σχολεία. Δεύτερο, αξιολόγηση υπάρχει και εφαρμόζεται και είδαμε τα αποτελέσματά της. Οι τελευταίες κρίσεις των στελεχών μιλούν από μόνες τους και στην περίπτωση της διευθύντριας του 132. Τα συμπεράσματα βγαίνουν αβίαστα για το τι θα γίνει αν περάσει η αξιολόγηση και για τους δασκάλους. Συμπεράσματα και αυτά πολύ ενοχλητικά για τους σχεδιαστές της. Και η αξιολόγηση θα είναι απ` ότι προαναγγέλλεται μια από τις επόμενες μεγάλες μάχες στο χώρο της εκπαίδευσης. Το συγκεκριμένο σχολείο αντλούσε τη νομιμοποίηση των δράσεών του από τις εσωτερικές του διαδικασίες, από τα αποτελέσματα που έβλεπε στα παιδιά, από τον κοινωνικό του περίγυρο, από τα επιστημονικά δεδομένα και τις αρχές της αντιρατσιστικής παιδαγωγικής και όχι από τους αξιολογικούς μηχανισμούς του κράτους. Και αυτό μπορούσε επίσης να αποτελέσει ένα πολύ ενοχλητικό παράδειγμα.
Τελικά τι σχολείο θέλουμε;
Ένα σχολείο που βασικά του συστατικά θα είναι η ανεξιθρησκεία και ο σεβασμός της θρησκευτικής διαφορετικότητας, ή ένα σχολείο – κατηχητικό, όπου θα κυριαρχεί ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός ; Ένα σχολείο που θα αγκαλιάζει όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από φύλο, καταγωγή και θρησκεία, ένα σχολείο των όλων, των ίσων και των διαφορετικών ή ένα σχολείο που θα ορθώνει τείχη απροσπέλαστα στους μετανάστες, στους οικονομικά και κοινωνικά ταπεινούς, στους «ακάλεστους», στα παιδιά «των πίσω θρανίων» ; Ένα σχολείο, όπου ο σύλλογος διδασκόντων θα έχει ένα ουσιαστικό ρόλο στο σχεδιασμό και τον έλεγχο της εκπαιδευτικής πράξης, σ` ένα κλίμα συλλογικότητας ή ένα σχολείο που το μόνο που θα έχει να κάνει θα είναι να εφαρμόζει απαρέγκλιτα και ισοπεδωτικά τις επιλογές του ΥΠΕΠΘ; Ένα σχολείο του νόμου και της τάξης ή ένα σχολείο των μορφωτικών δικαιωμάτων των παιδιών;
Οι μάχες είναι μπροστά και μ` αυτή την έννοια η περίπτωση του 132 μας αφορά όλους. Κι όχι με την έννοια της μίμησης. Γιατί δεν το αντιμετωπίζουμε σαν συνταγή και δε θα άξιζε τον κόπο να μετατραπεί από ανορθογραφία σε επίσημο πρότυπο, που όλοι θα σπρώχνονται να το αντιγράψουν (με ευρωπαϊκά προγράμματα, ειδικές επιχορηγήσεις, ευνοϊκές αξιολογήσεις κλπ). Μας αφορά όμως για τη συμβολή του στη διαμόρφωση εκπαιδευτικών πρακτικών που εντάσσονται στην αντιρατσιστική εκπαίδευση. Μας αφορά και με την έννοια ενός τρόπου δουλειάς που στηρίζεται στο σύλλογο διδασκόντων. Η επέκταση ανάλογων παιδαγωγικών δράσεων δασκάλων, συλλόγων διδασκόντων και ρευμάτων, δράσεων που να θέτουν και να διευρύνουν το περιεχόμενο της κριτικής παιδαγωγικής που μέχρι τώρα έχει αναδειχτεί (εργασία, ανισότητα, ρατσισμός, πόλεμος, κοινωνική οικολογία κλπ) είναι στο χέρι όλων μας. |
 Επιστροφή |
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ
ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΕΣ |
Περιεχόμενα |
