Η Δημόσια Εκπαίδευση στον αστερισμό της διάλυσης και της ιδιωτικοποίησης

 

Δοκιμάστε να συνθέσετε στο μυαλό σας, με την ανατρεπτική περιπαιχτικότητα της παιδικής φαντασίας, τις εικόνες των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων δημόσιων σχολείων μιας χώρας, όπου, από την πρώτη μέρα του νέου σχολικού έτους λειτουργούν με όλους τους εκπαιδευτικούς στη θέση τους. Με τους "βοηθούς των εκπαιδευτικών", τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους σχολικούς γιατρούς, τους ψυχολόγους-συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού, τις νοσοκόμες, τους βιβλιοθηκονόμους, το προσωπικό εστίασης και τις καθαρίστριες να περιμένουν τους μαθητές να καταφτάσουν. Σε περιοχές μάλιστα, αυτής της χώρας, ιδιαίτερα υποβαθμισμένες εξαιτίας των μεγάλων ποσοστών παιδιών μεταναστών και νεόπτωχων με πολλές μαθησιακές δυσκολίες όλα τα σχολεία να εντάσσονται σε "ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας", με ολιγομελή τμήματα, συνεχή επικοινωνία με τους γονείς, ενισχυτική διδασκαλία, περισσότερα υλικά μέσα και τέλος, με υψηλότερους μισθούς των δασκάλων.

Φανταστείτε, τώρα τους εκπαιδευτικούς αυτής της ειδυλλιακής, παιδευτικά πάντοτε, χώρας να προχωρούν σε πολύμηνες απεργιακές κινητοποιήσεις και τους γονείς να καταλαμβάνουν μαζί με τους μαθητές σχολικά συγκροτήματα.

Ε! το λοιπόν ούτε η χώρα είναι αποκύημα της φαντασίας σας, ούτε πολύ περισσότερο οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι μαθητές της τρελάθηκαν.

Αναφερόμαστε στη Γαλλία και χωρίς διάθεση υπερβολής περιγράφουμε σε αδρές γραμμές το εκπαιδευτικό της τοπίο αλλά και αυτά που συνέβησαν για πολλούς μήνες πέρυσι σε ολόκληρη τη γαλλική επικράτεια1. Η αναστάτωση που προκλήθηκε, οφείλονταν σε μια δέσμη κυβερνητικών μέτρων συγκαλυμένης ιδιωτικοίησης της εκπαίδευσης και σε πολλές στιγμές της θύμιζε γενικευμένη εξέγερση με εντυπωσιακές διαδηλώσεις. Οι επερχόμενες αλλαγές μεταμφιέστηκαν τα, όχι μόνο εντυπωσιακά αλλά και παραπλανητικά, ενδύματα της "ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης" και της "δημοκρατικής αποκέντρωσης" ώστε από πίσω τους να εξαερωθεί, σταδιακά, ο δημόσιος χαρακτήρας της εκπαίδευσης.

Αν σε ένα τέτοιο επίπεδο λειτουργίας των δημόσιων σχολείων οι Γάλλοι εκπαιδευτικοί και γονείς αντιδρούν δικαιολογημένα, καθώς δε θέλουν να παραχωρήσουν ούτε εκατοστό από τη δημόσια ταυτότητά τους, ούτε περισσότερο να τ’ αφήσουν να μεταβληθούν σε αγοραία σχολεία, που αναζητούν τους μαθητές- πελάτες τους για να καταναλώσουν εφήμερες δεξιότητες, ακρισία και τη εύληπτη πραγματικότητα μιας οικουμενικής τηλεοπτικής βαρβαρότητας· τότε πώς και με ποια μέσα θα έπρεπε να αντιδράσουν οι Έλληνες εκπαιδευτικοί και γονείς που ζουν της έκπτωση της παιδείας και τον γενικότερο εκφυλισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα σε αποδομημένα σχολεία ενός εκσυγχρονιστικού μπάχαλου;

Μετά από επτά χρόνια "σοσιαλιστικού" νεοφιλελευθερισμού δε λένε να καταλαγιάσουν τα απανωτά κύματα των κυβερνητικών ιδεολογημάτων για "καλύτερους εκπαιδευτικούς μέσω αδιάβλητων διαγωνισμών" για "ολοήμερους παραδείσους", για "αξιολογήσεις", "καινοτόμες δράσεις" (τούτο θυμίζει αποδράσεις), πομφόλυγες- νεοελληνιστί μπούρδες-για "ευέλικτες ζώνες", "σοβαρές θετικές παιδαγωγικές επιπτώσεις" (οι άσχετοι ανακάλυψαν στη λέξη επίπτωση θετική σημασία) και "διαθεματική ολιστική προσέγγιση της γνώσης"2. Λόγια, σε κενό αέρος που πίσω τους κρύβουν τη λιτότητα, την ανέχεια, τα καθηκοντολόγια, τη διοικητική αυθαιρεσία και μια πρωτοφανή επίδειξη βίας σε ότι συλλογικό-δημοκρατικό επιχειρεί να τους αμφισβητήσει και να σταθεί απέναντι στην αδιέξοδη πολιτική τους.

Με συμπτύξεις τμημάτων στην ημερήσια διάταξη, με πολυπληθή τμήματα (τα πολυδιαφημισμένα τμήματα των ολοήμερων μπορεί να μη διαθέτουν δασκάλους και στοιχειώδη υποδομή, διαθέτουν όμως, κατά χιλιάδες για τους ιθαγενείς πολίτες, ιλουστρασιόν φυλλάδια χαμογελαστών ανθρώπων), με κατάργηση των τάξεων υποδοχής και της ενισχυτικής διδασκαλίας μεγαλώνουν τις μαύρες τρύπες του σχολείου του μέλλοντος που ισχυρίζονται ότι μας φέρνουν. Τα τεράστια κενά σε εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων (8.500 σύμφωνα με στοιχεία της ΔΟΕ και της ΟΛΜΕ) σαν τους ερασιτέχνες ταχυδακτυλουργούς τα καλύπτουν με υποχρεωτικές υπερωρίες, πολλαπλές μετακινήσεις και ωρομισθίους. Η ντροπή της σύγχρονης δουλείας που λέγεται ωρομίσθιος εκπαιδευτικός, αν και πρόσκαιρα εξυπηρετεί τις κυβερνητικές ανάγκες για συγκάλυψη και επίφαση ομαλής λειτουργίας θα οδηγήσει αναμφίβολα, στη απώλεια των δύο πιο σημαντικών ιδιοτήτων του δασκάλου:της αξιοπρέπειας και της αλληλεγγύης.

Χλευασμός, ειρωνεία και ιδεολογικοί μονόδρομοι "δια πάσαν νόσον και ασθένειαν" σε αποχαυνωμένους από την τηλεοπτική προπαγάνδα πολίτες, την ώρα οι μαθητές των ολοήμερων-παιδοφυλακτηρίων 7.00 εώς 16.00 καθημερινά διαβάζουν, γράφουν, παίζουν, ξεκουράζονται, τρώνε και προετοιμάζονται για την επόμενη μέρα καρφωμένοι πάντα στην ίθδια θέση:τα θρανία τους.

Ενώ, λοιπόν, το εκπαιδευτικό τοπίο έχει φτιαχτεί από τα γκρίζα και μουντά χρώματα της αντιδραστικής πολιτικής τους, η κρατική και συνδικαλιστική γραφειοκρατία με την αρωγή κιόλας, των μαικήνων της χρηματοδοτούμενης από ευρωπαϊκά κονδύλια παιδαγωγικής επιστήμης αποτολμά την τελική έφοδο στον ουρανό, σκαρώνοντας τη μία μετά την άλλη, επικοινωνιακές εικόνες (πρόκλησης και για τον κοινό νου)με σχολεία που αλλάζουν και όλο τα ίδια μένουν. Το φθηνό σχολείο με το λειψό προσωπικό και τις ανύπαρκτες υποδομές, με τα ελαστικά προγράμματα και τις ευέλικτες εργασικές σχέσεις βαφτίζεται με αβάσταχτη ελαφρότητα "σχολείο της συλλογικότητας ανοιχτό στην κοινωνία"3.

Προπαγανδίζουν, αβάσιμα και παραπλανητικά "κοινωνίες της πληροφορίας και των αέναων τεχνολογικών εξελίξεων", "κοινωνίες της γνώσης και των πολιτών", "δια βίου εκπαιδεύσεις" πιστεύοντας, οι μικρόνοοι, ότι θα απαλείψουν τις συνέπειες της αυξανόμενης ανεργίας των, χωρίς όρια, ιδιωτικοποιήσεων, της έκπτωσης των ατομικών δικαιωμάτων και της απόλυτης περιθωριοποίησης μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων. Το βελτιωμένο μορφωτικό επίπεδο, τα πολλά πτυχία και οι δεξιότητες στην πληροφορική δε μεγαλώνουν τα ποσοστά ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, μεγαλώνουν όμως τα ποσοστά των άνεργων επιστημόνων4 καθώς το νεοφιλελεύθερο μοντέλο στηρίζεται στην ένταση της εργασίας (περισσότερη δουλειά σε περισσότερο χρόνο)μικρότερου αριθμού εργαζόμενων σε οποιαδήποτε δραστηριότητα και γι’αυτούς που περισσεύουν προβλέπεται ο κοινωνικός "Καιάδας".

Οι υπηρεσίες υγείας, η δημόσια εκπαίδευση και η κοινωνική ασφάλιση ταξιδεύουν ήδη στον αστερισμό της αγοράς5, είτε με την ιδιωτικοποίηση των κερδοφόρων κομματιών τους είτε με τη συρρίκνωση ή την εξαφάνιση των τμημάτων στα οποία η ανταποδοτικότητα και ο ανταγωνισμός δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσουν.

Φαίνεται, τέλος, πως το στοίχημα για το σχολείο και την εκπαίδευση που θα έχουμε τα επόμενα χρόνια, σύντομα πρόκειται να παιχθεί. Μόνο ένα μαχητικό, ανατρεπτικό, ακηδεμόνευτο κίνημα δασκάλων, γονιών, μαθητών στα χνάρια της περσινής γαλλικής άνοιξης θα φέρει το άρωμα παιδείας το τόσο αναγκαίο για ολόκληρη την ελληνική κοινωνία που τώρα βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας "νέας" εποχής. Αρκεί να μην επιτρέψουμε να εκφυλιστεί η δυσαρέσκεια σε απογοήτευση, να μην περάσουν: το κλίμα ηττοπάθειας, η μιζέρια, τα συνδικαλιστικά καπελώματα και οι εκτονωτικές διαμαρτυρίες τηλεοπτικής κατανάλωσης και προεκλογικού χαρακτήρα.

Aρβανίτης Βασίλης,
μέλος Δ.Σ συλλόγου εκπαιδευτικών Π.Ε.
Κορυδαλλού-Αγ.Βαρβάρας.

  1. Βλ. POUPEAU F., "Γαλλία: η παιδεία ιδιωτικοποιείται", Le Monde Diplomatique, ελλην.εκδ.19/10/03.

  2. Βλ.Επιστολή ΑΛΑΧΙΩΤΗ Σ. (πρoέδρου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου)στο δημοσίευμα "Η παιδαγωγική και οι δράσεις" εφημ. Ελευθεροτυπία , 27/10/03.

  3. Βλ.φυλλάδιο ΥΠΕΠΘ- Ειδική υπηρεσία εφαρμογής προγραμμάτων Κ.Π.Σ. "Το σχολείο αλλάζει....".

  4. Βλ.Μελέτη "Europian education production functions" ένθετο οικονομία, εφημ.Ελευθεροτυπία 11/10/03.

  5. Βλ. Φωτόπουλος Τ., "Τα ευεργετικά αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων", εφημ.Ελευθεροτυπία 18/10/03.

ΕπιστροφήΕπιστροφή ΠεριεχόμεναΠεριεχόμενα